εντροπικοι κηποι

αερισμός υγρασία θερμότητα φωτισμός φωτοσύνθεση έδαφος μεταβολές θερμοκρασίας ακτινοβολίες θερμοδυναμικό ισοζύγιο φυτόμετρο καταστροφέας αποικοδομητής βιομάζα ήπιες ενέργειες αυτοδιαχείριση μονοκαλλιέργεια αυτοφυές βιολογικός έλεγχος αμοιβαίος ανταγωνισμός αβιοτικές συνθήκες οικοσύστημα βιοτικό περιβάλλον βιότοπος βιοκοινότητα κήπος βιοκοινοτική αλληλεπίδραση διαφοροποίηση
επικράτηση διαδοχή παρασιτισμός ομοσιτισμός αυτοτροφία μετανάστευση αποικισμός αυτοκτονική πάλη φυσική επιλογή μετανάστευση προσαρμογή συνεργασία ανταγωνιστικός αποκλεισμός εξέλιξη κυριαρχία συγκατοίκηση κοινόβιο
γενετική χαρακτηριστικό είδος γεωβοτανικές κανονικότητες φυτική συνάθροιση χλωριδική σύνθεση φυσιονομικές ενότητες φυτογεωγραφικός σχηματισμός φυτικές κοινότητες πληροφορία ομοιοστασία εντροπία επανάδραση ισορροπία δευτερογενής φύση γενετικός πολυμορφισμός πρωτογενής-αρχέγονη φύση ερήμωση
εκχέρσωση εναλλακτική καλλιέργεια κλώνος υβρίδιο αναπαραγωγή
οικολογικός συστημισμός οικολογική μικροβιολογία οικονομική εντομολογία κυβερνητική οικοσυστημάτων κοινωνικός βιολογισμός οργανικισμός βιοοικολογία φυτική κοινωνιολογία βιογεωγραφία βοτανική γεωγραφία μηχανιστική-υλιστική φυσιολογία ανθρωπολογία εθνολογία υδροπονία
ονοματολογία κατάταξη απογραφή ταξινόμηση βιολογικών τύπων φυσιονομικό πλάνο χλωριδική καταγραφή χωρολογική μελέτη φυτών δυναμική μελέτη βλάστησης υποκείμενα πετρώματα υγροσκοπικότητα υδροφιλία ξηροφιλία διαπνοή οσμωτική πίεση μεταβολισμός ανακύκλωση ουτοπία ευτοπία δυστοπία ουχρονία ετεροτοπία ετεροχρονία νοσταλγία

Σε επιλεγμένους, αποκλεισμένους εν μέρει, αστικούς χώρους της Πάτρας που διανύουν μια παροδική κατάσταση άκτιστου, διαπιστώνουμε την ύπαρξη τμημάτων μιας άγριας /ανυπότακτης φύσης όπου λανθάνουν μικρο-οικο-σύστηματα. Αυτά βρίσκονται σε μια φυσική διαδικασία συνεχούς μεταβολής, σε κατάσταση εντροπίας.

Διακρίνονται στον αστικό ιστό ως αυτόνομες φυτοκοινωνικές οργανώσεις (δίκτυα θυλάκων), τόποι ειδικής σημασίας που μπορούμε να τους αποδίδουμε σημασίες δυνητικών εντροπικών κήπων. Οι κήποι αυτοί μπορούν να συνδεθούν με την ιδέα μιας ετεροτοπίας αλλά και τις ιδέες των ουτοπικών οραμάτων που συνήθως ταυτίζονται με ετεροχρονικές και ουχρονικές αναζητήσεις ευτοπιών, ή και με δυστοπικές συλλήψεις.

Πρόθεση του εργαστηρίου είναι η ευφάνταστη δημιουργική εύρεση μιας νέας οργάνωσης, είτε κάποιου μηχανισμού διατήρησης, ή πολλαπλασιασμού τους και αλληλεπίδρασης με το περιβάλλον τους, ή με το περιβάλλον της πόλης.


Στόχοι:
- Η αντίληψη/ κατανόηση των διεργασιών που επικρατούν στη λειτουργία ενός μικρο-οικο-συστήματος (έδαφος, μορφές ζωής, τροφοδοσία, επιδημίες), και η εμπειρική επαφή (φωτογραφικές αποτυπώσεις, μετρήσεις, συλλογές δειγμάτων, ημερολόγια).
- Η γνωριμία με παραδοσιακούς χειρισμούς, αισθητικές και τεχνικές πρακτικές, ικανές να παράγουν μικροκλιματικές εδαφικές μεταβολές και ελεγχόμενα (ή μη) αυτόνομα συστήματα.

Ζητούμενα - Συμβατές δραστηριότητες:
α) πράξεις ενίσχυσης των δυνητικών κήπων (εγκαταστάσεις, εκτελέσεις σωματικών δράσεων, δικτυωμένες εκτελέσεις κ.α.)
β) τεκμηρίωση των διαδικασιών (φωτογραφίες, βίντεο-ντοκουμέντα των δραστηριοτήτων)
γ) δημιουργία ενός περιβάλλοντος σε ανταλλαγή και αλληλεπίδραση, ανοικτού στο περιβάλλον της πόλης, στις φυσικές διεργασίες, στη φθορά, τις κλιματικές ή άλλου τύπου αλλαγές και εξελίξεις.

Α. Πρόγραμμα δράσεων:

1. επίσκεψη και επιλογή κήπου-κήπων (οι προτεινόμενοι τόποι ανήκουν στην ευρύτερη περιοχή του Κάστρου, περισσότεροι στην οδό Καρπενησίου)/ κριτική αποτίμηση του τόπου, βιωματικές προσεγγίσεις, αστικές και ανθρωπογεωγραφικές ερμηνείες, ανάκληση αναμνήσεων...

2. σχεδιασμός ουτοπικών προτάσεων αποκλειστικά από το οπτικό υλικό του κάθε κήπου (παραγωγή εξεζητημένων οπτικών αποτελεσμάτων και υβριδικών συνθέσεων)
(φωτογραφικό κολάζ / μοντάζ βίντεο / κολάζ 3D

- Υπερεπιθέσεις: δράση νυχτερινών προβολών της κάθε πρότασης στους αντίστοιχους εντροπικούς κήπους (πιθανή ημερομηνία 28 Ιουνίου)

- Πράξεις ενίσχυσης: ΤΕΛΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ (28/29/30 Ιουνίου)

(οι προτάσεις θα βασίζονται στη σχέση των κυρίαρχων εννοιών: ουτοπία, ετεροτοπία (M. Foucault), εντροπία (τάξη – αταξία - χάος), κήπος, οικοσύστημα)

Β. Κατηγορίες δράσεων:

α. δράσεις αναγνώρισης και προστασίας (ειδών -συνόλων)
β. δράσεις επιτόπιων εγκαταστάσεων
γ. δράσεις μεταφοράς ειδών (συλλογές σε δίκτυα)
δ. δράσεις στο τρισδιάστατο περιβάλλον του υπολογιστή


Workshop and exhibition

Object:
In selected urban spaces of Patras, that are in a process of change, there exist latent micro-eco-systems, which we will closely observe and distinguish special places* that we will refer to them as “potential gardens”. At the same time, we will invent a new kind of structure, or a mechanism of maintenance, or proliferation and interaction within their environment or within the environment of city.

The urban design usual sought out point; however, these entropic gardens appear to accept or to seek and manage to a degree entropy.

* they were previously built spaces that today have undergone a transitional state of unbuilt or are fragments of a wild / unsubdued nature that emerges.

Objectives:
- The perception/ comprehension of the process that prevails in the operation of a micro-eco-system (ground, forms of life, nutrition, epidemics), and the empiric contact (photographic records, measurements, collections of samples, timetable).
- The acquaintance with, traditional handlings, aesthetic and technical practices, capable of producing microclimatic territorial changes and controlled (or not) autonomous systems.

Tasks - Compatible activities:
a) actions of support for the potential gardens (installations, body actions, networked performances, etc.)
b) documentation of processes (photographs, video-documentation of the activities)
c) creation of an environment in exchange and interaction, to the city’s environment, to the natural activities, to the deterioration, to the climatic changes, or to any other kind of changes and any other kind of developments.


videos

Laboratory for Visual Arts, Department of Architecture, University of Patras
Concept & coordination: Daflos Kostas, Halivopoulou Vanda
Participants: Giannisis Dimitris, Bouzas Vasileios, Kouros Panos



Καμμένο σπίτι_Διάγραμμα_Πράξη ενίσχυσης








Entropic life_Εντροπική Ζωή

Ο χώρος που επιλέχθηκε από την ομάδα για παρατήρηση και παρέμβαση αποτελεί ήδη έναν κήπο, ο οποίος βρίσκεται σε κατάσταση εγκατάλειψης και χαρακτηρίζεται από την ανθρώπινη κατοίκηση. Παρατηρώντας τον χώρο ανακαλύψαμε ότι η ανθρώπινη παρουσία είναι αυτή που δίνει ένα είδος οργάνωσης στον κήπο και ο κήπος αντίστοιχα οργανώνει σε κάποιο βαθμό την ζωή του ανθρώπου. Έτσι, αποφασίσαμε να παρατηρήσουμε την παράλληλη πορεία της άτακτης εντροπικής ζωής του ανθρώπου και του κήπου. Επιλέξαμε ως μεθοδολογία την καταγραφή –τόσο φωτογραφική όσο και με κείμενα- πέντε σημείων του κήπου σε έξι διαφορετικές χρονικές στιγμές με στόχο την σύγκρισή τους. Μέσα από την σύγκριση του υλικού που προέκυψε αναδείχθηκαν οι αλλαγές και οι μεταβολές που επήλθαν στα συγκεκριμένα πέντε σημεία του κήπου έχοντας ως αφετηρία τόσο την ανθρώπινη παρέμβαση ή την παρέμβαση των ζώων, όσο και τις δυνάμεις της φύσης. Η καταγραφή αυτή αποδίδει την κρυφή δομή και οργάνωση του κήπου η οποία προκύπτει από την κατοίκηση. Το αποτέλεσμα του αρχείου λειτουργεί ως χάρτης όπου εμφανίζεται η συνύπαρξη αυτών των δομικών στρώσεων του κήπου.


Γενική εικόνα χώρου
Πέντε επιλεγμένα χαρακτηριστικά
σημεία
Καταγεγραμμένες κινήσεις στο χώρο



Αρχείο καταγραφής διαδικασιών και στοιχείων εντροπικής ζωής (ανθρώπων και φύσης)

Αρχείο καταγραφής αντικειμένων στον χώρο

Οικολογική διαδοχή

Η έννοια του οικοσυστήματος δεν είναι στατική. Με την πάροδο του χρόνου η δομή και οι λειτουργίες που το χαρακτηρίζουν μεταβάλλονται. Οι εξελικτικές αυτές αλλαγές μπορεί να οφείλονται σε μεταβολές του κλίματος, στην επίδραση εξωτερικών παραγόντων (φωτιά, ρύπανση, βόσκηση κ.ά.) ή και να προκαλούνται από τις φυσικές διεργασίες ωρίμανσης ενός οικοσυστήματος, της σταδιακής δηλαδή μετάβασής του προς μια σταθερή κατάσταση, μια κατάσταση ισορροπίας.

Με την πάροδο του χρόνου περιοχές ηφαιστειακών εκχύσεων, δέλτα ποταμών και αμμοθίνες, τόποι αρχικά αφιλόξενοι για την πλειονότητα των οργανισμών, σταδιακά εποικίζονται από ποικίλες φυτικές και ζωικές μορφές. Όταν σε μια περιοχή οι καλλιέργειες εγκαταλείπονται και με την προϋπόθεση ότι οι κλιματικές και εδαφικές συνθήκες είναι ευνοϊκές, παρατηρείται σταδιακή κάλυψή της από θάμνους και δέντρα.

Ο όρος πρωτογενής διαδοχή αφορά στις εξελικτικές διεργασίες που λαμβάνουν χώρα σε περιοχές όπως οι αμμοθίνες, τα δέλτα των ποταμών, τα ηφαίστεια, και οι νεοδημιουργηθείσες λίμνες, περιοχές δηλαδή αρχικά βιοτικά ανενεργές.

Οι πρώτοι οργανισμοί που αναπτύσσονται πάνω σε γυμνά πετρώματα είναι συνήθως τα βρύα και οι λειχήνες, μορφές ζωής ανθεκτικές στην έκθεση και στην ξηρασία. Τα "πρωτοπόρα" αυτά είδη αποσαθρώνουν σταδιακά την επιφάνεια των πετρωμάτων δημιουργώντας ένα υποτυπώδες έδαφος. Την αποσύνθεσή τους αναλαμβάνουν "πρωτοπόροι" αποικοδομητές, οι βιολογικές λειτουργίες των οποίων διαμορφώνουν ευνοϊκές συνθήκες για την ανάπτυξη ποικιλίας φυτικών μορφών. Τα νέα φυτικά είδη, ποώδη φυτά, σκιάζουν τα βρύα και τους λειχήνες που σταδιακά εξαφανίζονται.

Με την πάροδο του χρόνου και τη βελτίωση των εδαφικών (ποσοτικά και ποιοτικά) και των ευρύτερων συνθηκών, εμφανίζονται στην περιοχή θαμνώδη είδη που βαθμιαία και λόγω σκίασης αντικαθιστούν τις πόες.



Βώκου Δ., Παντής Γ. & Σγαρδέλης Σ.: "Οικολογία: Η Αναγκαιότητα της Σύνθεσης - Η Γοητεία των Σχέσεων", σελ. 103

Κύκλος Φύσης-Ερειπίου


Η ατμοσφαιρική ρύπανση και οι λειχήνες

Γύρω στα μέσα του 1800, κάποιοι βοτανολόγοι παρατήρησαν ότι οι λειχήνες και τα βρύα γίνονταν όλο και πιο σπάνια σε περιοχές μέσα και γύρω από τα μεγάλα αστικά κέντρα. Άρχισαν να παρατηρούν ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση που εκλειόταν από αυτές τις περιοχές επηρέαζε τον αποικισμό και την ανάπτυξη αυτών των οργανισμών.

Μαζί με τους λειχήνες και τα βρύα επίσης εξαφανίζονται από τις μεγάλες πόλεις ήδη από τα τέλη του 1800.

Παρόλο που κάποια ήδη βρύων και λειχήνων μπορούν να βρεθούν στα πιο αφιλόξενα περιβάλλοντα (στην Ανταρκτική ή στην έρημο), τα περισσότερα είδη είναι πολύ ευαίσθητα στην ατμοσφαιρική ρύπανση. Γνωρίζοντας κανείς ποια από αυτά τα είδη είναι ευαίσθητα στην ατμοσφαιρική ρύπανση και τεκμηριώνοντας την παρουσία τους ή απουσία τους, είναι εύκολο να προκύψει πόσο «καθαρός» ή «μολυσμένος» είναι ο ατμοσφαιρικός αέρας σε μια περιοχή.

Το διοξείδιο του θείου SO2 είναι αυτό που βλάπτει περισσότερο τα κατώτερα φυτά: ως προς τα βρύα και τους λειχήνες, επειδή δεν έχουν ρίζες και ο μόνος τρόπος απορρόφησης θρεπτικών συστατικών είναι μέσω της βροχής. Επιπλέον, επειδή δεν έχουν προστατευτικές επιφάνειες που να εμποδίζουν την είσοδο σε αυτά των «επικίνδυνων» συστατικών του αέρα είναι ιδιαίτερα «επιρρεπή» στη μόλυνση. Αποτελούν έτσι «δείκτες» της ατμοσφαιρικής ρύπανσης της περιοχής όπου «ζουν».

Air Pollution, Lichens and Mosses
by Kevin J. Lyman

EDITOR'S NOTE:
This article is reprinted without illustrations from LORE magazine, a benefit of museum membership. ©1996 Milwaukee Public Museum, Inc.